BEYAN ESASI (GVK.Md.83 ve 84)

BEYAN ESASI (GVK.Md.83 ve 84)

            Aksine hüküm olmadıkça, Gelir Vergisi mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine tarh olunur.

            Gelir Vergisi Beyanları

- Yıllık Beyanname

- Muhtasar Beyanname

- Münferit Beyanname

ile yapılır.

            Yıllık Beyanname:

             Muhtelif kaynaklardan bir takvim yılı içerisinde elde edilen kazanç ve iratların bir araya getirilip toplanması ve bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bildirilmesidir.

             Muhtasar Beyanname:

             İşverenler veya vergi tevkifatı yapan diğer kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesidir.

             Münferit Beyanname:

             Dar mükellefiyete tabi olanların yıllık beyanname ile bildirmeye mecbur olmadıkları kazanç ve iratlardan, vergisi tevkif suretiyle alınmamış olanların bildirilmesidir.

GELİRİN TOPLANMASI (GVK.Md.85)

Bir gerçek kişinin, farklı gelir unsurlarından elde ettiği gelirlerin bir araya getirilmesi işlemine gelirin toplanması denilmektedir.

Mükellefler, GVK’nın 2. maddesinde yazılı yedi gelir unsurundan bir takvim yılı içerisinde elde ettikleri kazanç ve iratlar için bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça Yıllık  Gelir Vergisi Beyannamesi verirler.

GVK’ya göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.

Tacirlerle, Çiftçiler ve Serbest Meslek Erbabı; ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden gelir elde etmemiş olsalar bile yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Bu hüküm şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerine şamil olmak üzere kolektif şirket ortakları ile komanditeler hakkında da uygulanır.

Yurt içinde elde edilen gelir unsurlarının; hem tam mükelleflerde hem de dar mükelleflerde toplanarak beyan edilmesi zorunludur.

Yurt dışında elde edilen gelir unsurlarının ise; sadece tam mükelleflerce toplanarak beyan edilmesi zorunludur. Dar mükelleflerin yurt dışında elde ettikleri gelirlerini beyan etmeleri gerekmemektedir.

Yabancı ülkelerde elde edilen kazanç ve iratlar;

1-Mükellefin bunları Türkiye’de hesaplarına intikal ettirdiği yılda,

2-Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmemesinin mükellefin iradesinin dışındaki sebeplerden ileri geldiği tevsik olunan hallerde, mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda, elde edilmiş sayılır.

TOPLAMA YAPILMAYAN HALLER (GVK Md.86)

Bazı gelir unsurları için yıllık beyanname verilmeyeceğini, diğer gelir unsurları nedeniyle yıllık beyanname verilmesi halinde ise bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceğini ifade eder.

Aşağıdaki gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

Tam Mükellefiyette;

a)                 Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, bu Kanunun 75.maddesinin 15 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna haddi içinde kalan kısmı,

b)                 Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, birden fazla işverenden ücret alınmakla beraber, birden fazlasının tutarı 103.maddede yazılı tarifenin ikinci gelir dilimini aşmayan ve tevkif suretiyle vergilendirilen ücretler,

c)                 (a) ve (b) bentlerinde belirtilen haricinde vergiye tabi gelir toplamının 103.maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan;

-Birden fazla işverenden elde edilen ücretler,

-Menkul sermaye iratları,

-Gayrimenkul sermaye iratları,

d)                         Bir takvim yılında elde edilen ve toplamı 800 YTL’yi (2006 yılı için 875 YTL) aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan,

-Menkul sermaye iratları,

-Gayrimenkul sermaye iratları,

Dar mükellefiyette;

Tamamı Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan;

-Ücretler,

-Serbest Meslek Kazançları,

-Menkul sermaye iratları,

-Gayrimenkul sermaye iratları,

-Diğer Kazanç ve İratlar.

Tam Mükellefiyette Hiçbir Şekilde Beyan Edilmeyecek Gelirler

-Gerçek Usulde Vergilendirilmeyen Zirai Kazançlar

-Vergi Kesintisine Tabi Tutulmuş Olan Mevduat Faizleri

-Vergi Kesintisine Tabi Tutulmuş Olan, Özel Finans Kurumlarınca Kar ve Zarara Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kar Payları,

-Vergi Kesintisine Tabi Tutulmuş Olan Repo Gelirleri,

-Menkul Kıymetler Yatırım Fonlarına Katılma Belgelerine Ödenen Kar Payları veya bu fonların katılma belgelerinin İ.M.K.B.’sında alım-satımından elde edilen kazançlar ile Türkiye’de vadeli işlem ve opsiyon borsalarında yapılan işlemler sonucunda elde edilen kazançlar,

-07.10.2001 Tarihinden İtibaren Düzenlenen Şahıs Sigorta Poliçeleri Dolayısıyla Elde Edilen Menkul Sermaye İratları,

-Kurumların 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançların dağıtımı dolayısıyla elde edilen kar payları,

-Kurumların Karlarını Sermayeye Eklemek Suretiyle Gerçekleştirdikleri Kar Dağıtım İşlemleri Sonucunda Elde Edilen Kar Payları,

-Kazanç ve İratların İstisna Hadleri İçerisinde Kalan Kısmı,

Mesken kira gelirinde 2.000 YTL   (Bu miktarlar 2005 yılı gelirleri içindir.)

DT/HB Faiz Geliri 174.033.88,00YTL

Arizi ve değer artış kazançlarında 13.000 YTL

-Toplamı 800 YTL’yi aşmayan tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan Menkul ve G.Menkul Sermaye İratları

Bu düzenleme ile çok küçük gelirler için beyanname verilme zorunluluğu kaldırılmıştır.

Örneğin;

Adi komandit şirketlerde komanditerlerin kar payı,

Kıyı bankacılığında elde edilen faiz gelirleri,

Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller,

İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,

Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,

Her nevi alacak faizleri,

Yurt dışından elde edilen menkul sermaye iratları,

-800 YTL’lik sınır istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğine yönelik tespitte dikkate alınacak haddir. Bu had yukarıda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, toplam tutar dikkate alınacaktır.

-Tek İşverenden Alınmış Ve Tevkif Suretiyle Vergilendirilmiş Miktarına bakılmaksızın ücretler,

-Birden Fazla İşverenden Alınan Ve Birden Sonraki İşverenden Alınanların Toplamı 15.000 YTL’yi aşmayan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,

Mutlak Suretle Beyan Edilecek Gelirler

-                     Gerçek Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar

Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri ile kolektif şirket ortakları, komandit şirketlerin komandite ortakları kazanç temin etmemiş olsalar dahi yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Söz konusu mükelleflerin ticari ve sınai faaliyetleri sonucu kar etmemeleri, beyan edilecek bir gelirlerinin bulunmaması yıllık beyanname verme zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

Ayrıca, kolektif şirket ile komandit şirketlerin tasfiye dönemlerinde de kolektif şirketlerin ortakları ile komandite ortakların söz konusu dönemler için yıllık beyannamelerini vermeleri gerekmektedir.

-                     Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazançlar

Gerçek usulde olduğu gibi kazanç elde etmemiş olsalar dahi yıllık beyanname vermek zorundadırlar.

-                     Gerçek Usulde Vergilendirilen Zirai Kazançlar

Temel kural çiftçilerin bütün zirai kazançları üzerinden tevkifata tabi tutulmalarıdır (GVK Md 94). Ayrıca, G.V.K’nun 53.maddesinde belirtilen şartları taşıyanlar (işletme büyüklüğü v.s.) gerçek usulde vergilendirilir.

Gerçek usulde vergilendirilen zirai kazanç sahipleri ilgili yılda kazanç elde etmemiş olsalar dahi beyanname vermek zorundadırlar.

-                     Serbest Meslek Kazançları

-                     13.000 YTL’yi aşan diğer kazanç ve iratlar

-                     Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücretler (diğer ücretler hariç)

-                     Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş menkul ve gayrimenkul sermaye iratları

-                     Birden fazla işverenden alınan ve birden sonraki işverenden alınanların toplamı 15.000 YTL’yi aşan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,

Belirli Hadleri Geçmesi Halinde Beyan Edilecek Gelirler

  

86’ncı maddenin 1/c bendi uygulamasında; tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının beyan edilip edilmeyeceği şu şekilde belirlenecektir.

Öncelikle tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan toplam tutarı 15.000 YTL’yi aşmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının tutarı, mutlaka beyan edilmesi gereken diğer gelirlerin (ticari kazanç, mesleki kazanç, gerçek usulde zirai kazanç ile diğer kazanç ve iratlar) toplam tutarına eklenerek, bulunan tutar 15. 000 YTL’lik  beyan sınırını geçiyorsa, tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları verilecek beyannameye dahil edilecektir.

Yapılan hesaplama sonucunda vergiye tabi gelirler toplamı 2005 yılı için uygulanacak olan 15.000 YTL’ye eşit veya daha düşük bir tutar ise;

-Tevkif suretiyle vergilendirilmiş menkul ve gayrimenkul sermaye iratları diğer gelirler için beyanname verilse dahi beyannameye dahil edilmeyecektir.

Yapılan hesaplama sonucunda vergiye tabi gelirler toplamı 2005 yılı için uygulanacak olan 15.000 YTL’den büyük bir tutar ise;

-Tevkif suretiyle vergilendirilmiş menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının beyannameye dahil edilmesi mecburidir.

Dar Mükellefiyette

Beyan Edilecek Gelirler

Yıllık Beyanname  İle Beyan Edilecek Gelirler;

-Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazançlar

-Gerçek usulde vergilendirilen zirai kazançlar

-Tevkifata tabi tutulmamış serbest meslek kazançları

-Tevkifata tabi tutulmamış gayrimenkul sermaye iradı

-Tevkifata tabi tutulmamış ücretler

Münferit Beyanname İle Beyan Edilecek Gelirler;

-Tevkifata tabi tutulmamış menkul sermaye iratları

-Tevkifata tabi tutulmamış diğer kazanç ve iratlar

Beyan Edilmeyecek Gelirler

Tevkif yoluyla vergilendirilmiş;

-Ücretler,

-Serbest Meslek Kazançları,

-Menkul Sermaye İratları,

-Gayrimenkul Sermaye İratları,

-Diğer Kazanç ve İratlar.

GELİRİN TOPLANMASI VE BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER

ÖRNEK-1

Bay (A)’nın 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Birinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 35.000 YTL

-İkinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 13.000 YTL

-Üçüncü işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 3.000 YTL

Toplam Gelir 51.000 YTL

Bay (A)’nın birden fazla işverenden elde ettiği ücretler toplamı 15.000 YTL’yi aştığı için ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.

ÖRNEK-2

Bay (B)’nın 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Ticari kazancı 9.000 YTL

-Birinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 43.000 YTL

-İkinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapımlaş) 13.000 YTL

-İşyeri kira geliri (Tevkifat Yapılmış) 6.000 YTL

Toplam gelir 71.000 YTL

Beyan edilecek Gelirler

-Ticari kazancı 9.000 YTL

-İşyeri kira geliri 6.000 YTL

ÖRNEK-3

Bayan (Y)’nin 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Ticari kazancı 10.000 YTL

-Birinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 12.000 YTL

-İkinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 1.000 YTL

-Üçüncü işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmamış) 5.000 YTL

-Brüt İşyeri kira geliri (Tevkifat Yapılmış) 5.000 YTL

-Brüt mevduat faizi (Tevkifat Yapılmış) 20.000 YTL

-Kiracılık hakkının devri karşılığında elde edilen gelir 9.000 YTL (arızi kazanç)

Beyan Edilecek Gelirler;

-Ticari kazancı 10.000 YTL

-İşyeri kira geliri 5.000 YTL

-Tevkifat yapılmamış ücret 5.000 YTL

Toplam Beyan Edilecek Gelir 20.000 YTL

ÖRNEK-4

Bay (Y)’nin 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Serbest meslek kazancı 8.000 YTL

-Mesken kira geliri 4.000 YTL

-Brüt işyeri kira geliri (tevkifat yapılmış) 5.000 YTL

-26.7.2001 tarihinden sonra ihraç edilmiş hazine bonosu faiz geliri (brüt) 400.000 YTL

-Döviz mevduat faizi (tevkifat yapılmış) 25.000 YTL

-Yatırım fonu kar payı 20.000 YTL

-(x) Ltd.Şti’nin 2004 yılı karının dağıtımından elde edilen kar payı 16.000 YTL

Toplam Gelir 478.000 YTL

Beyan Edilecek Gelirler;

-Serbest meslek kazancı 8.000 YTL

-Mesken kira geliri 4.000 YTL

-İşyeri kira geliri 5.000 YTL

-Hazine bonosu faiz geliri YTL= 400.000-( 400.000x % 53.6)=185.600 YTL

(185.600-174.033,88)=11.566,12 YTL

-(x) Ltd.Şti’nin kar payı 8.000 YTL =>(16.000x0.50)

Toplam beyan edilecek gelir 36.566,12 YTL

ÖRNEK-5

Bay (S)’nın 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Birinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 80.000 YTL

-İkinci işverenden alınan ücret (Tevkifat Yapılmış) 8.000 YTL

-Brüt İşyeri kira geliri (Tevkifat Yapılmış) 3.000 YTL

-26.7.2001 tarihinden sonra ihraç edilmiş hazine bonosu faiz geliri (tevkifat yapılmış) 400.000 YTL

-Repo geliri (tevkifat yapılmış) 150.000 YTL

-(F) A.Ş’nin 1997 yılı karının dağıtımından elde edilen kar payı 5.000

-Repo geliri (tevkifat yapılmış) 150.000 YTL

-(F) A.Ş’nin 1997 yılı karının dağıtımından elde edilen kar payı 5.000YTL

-(F) A.Ş’nin 2002 yılı karının sermayeye ilave edilmesi neticesinde elede edilen kar payı 50.000 YTL

Toplam gelir 698.000 YTL

Beyan Edilecek gelirler

-Brüt işyeri kira geliri 3.000 YTL

-H.Bonosu faiz 11.566,12 YTL=400.000,00-(400.000,00x%53.6) =185.600.00 YTL

(185.600,00-174,033,88)=11.566,12 YTL

Toplam Gelir 14.566,12 YTL

Mükellefin beyan edeceği geliri bulunmamaktadır.

ÖRNEK-6

Bay (T)’nın 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Mesken kira geliri 5.000 YTL

-Brüt işyeri kira geliri (tevkifat yapılmış)  7.000 YTL

-Alacak faizi 16.000 YTL

-26.7.2001 tarihinden sonra ihraç edilen dövize endeksli D.T faiz geliri 155.000 YTL

-(x) A.Ş’nin 2001 yılında elde edilen istisna kazançlarının 2004 yılında dağıtılmasından elde edilen kar payı 9.000 YTL

Toplam Gelir 192.000 YTL

Beyan Edilecek Gelirler;

-Mesken kira geliri 5.000 YTL

-İşyeri kira geliri 7.000 YTL

-Alacak faizi (16.000-(16.000x0,536))=7.424 YTL

- kar payı ( 9.000/9)+9.000=10.000/2=5.000 YTL

Toplam beyan edilecek gelir 22.424 YTL

YILLIK BEYANNAMEDE ZARARLARIN MAHSUBU (GVK Md 88)

-Gelirin toplanmasında; 80.Maddede yazılı diğer kazanç ve iratlardan doğanlar haricinde gelir kaynaklarının bir kısmından oluşan zararlar, diğer kaynakların kazanç ve iratların mahsup edilir.

-Birbirini izleyen 5 yıl içerisinde indirilemeyen zararlar daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılamaz.

-Zarar mahsubunda en önceki yıl zararından başlayarak sırasıyla ilgili yıl zararları mahsup edilir.

-Gayrimenkul ve menkul sermaye iratlarında gider fazlalığından doğanlar haricinde sermayede meydana gelen azalmalar zarar kabul edilmez.

-Tam mükellefiyette yurt dışı faaliyetlerden doğan zararlar, beyan edilen gelirden mahsup edilebilir.

Mahsup Edilecek Zararlar:

Kanunda aksine hüküm olmadıkça bir gelir unsurunda oluşan zarar diğer gelir unsurlarından  elde edilen kazanç ve iratlardan mahsup edilebilir.

Bu mahsup neticesinde kapatılmayan zarar kısmı izleyen yılların gelirinden indirilir. Ancak, arka arkaya 5 yıl içerisinde mahsup edilmeyen zarar bakiyesi izleyen yıllara devrolunmaz.

Mahsup Edilmeyecek Zararlar:

1-Diğer Kazanç ve İratlardan Doğan Zararlar

Diğer kazanç ve iratlar kapsamındaki gelir unsurları ile ilgili zararların mahsubu mümkün değildir. Diğer kazanç ve iratlar vergilemede sadece olumlu tutarları itibariyle dikkate alınır. Diğer kazanç ve iratlara konu işlemlerinden birinden doğan zararın diğerinden doğan kara mahsubu mümkün değildir.

2-Sermayede Meydana Gelen Eksilmelerden Kaynaklanan Zararlar

-Gayrimenkul ve menkul sermaye iratlarında meydana gelen zararlar

(Gayrimenkul ve menkul sermaye iratlarında gider fazlalığından doğan hariç sermayede meydana gelen eksilmeler zarar olarak kabul edilmez.)

-Faaliyetleri sona eren ticari ve zirai işletmelerdeki terkten önceki zararlar faaliyetin terk edilmesinden sonraki yıllarda elde edilen kazançlardan düşülemez.

Faaliyeti sona eren ticari veya zirai işletmelerin ne geçmiş yıl zararlarının ne de faaliyetin sona erdiği yıl zararlarının mahsubu mümkün değildir. Gelir vergisi uygulamasında sermayede meydana gelen kayıplar zarar olarak kabul edilip diğer gelir unsurlarından indirilemez.

-Kollektif ve komandit şirketlerin tasfiye döneminde doğan zararlar, ortakların diğer gelir unsurlarından doğan karlarına mahsup edilemez.

-Komanditer ortaklar adi komandit şirketten hisselerine düşen zararı diğer gelirlerinden mahsup edemezler.

-Adi komandit şirketlerde komanditer ortaklar şirketten hissesine düşen zararı, diğer gelir unsurlarından doğan karlara mahsup edemezler. Çünkü komanditer ortağın elde ettiği gelir menkul sermaye iradıdır.

3-Zarar Mahsubunda Sıra

Birbirini izleyen birden fazla yılın faaliyet sonucu zararlı olduğunda, sonraki yılların gelirinden en önceki yıl zararından başlanarak mahsup edilir. Bununla beraber sıraya uyulmaması 5 yıllık zarar mahsubu süresi geçirilmemiş olmak kaydıyla hakkın kaybına yol açmaz.

4-Yurtdışı Faaliyetlerinden Doğan Zararların Mahsubu

Tam mükellefiyette yurtdışı faaliyetlerinden doğan zararlar, faaliyette bulunulan ülkenin vergi kanunlarına göre beyan edilen vergi matrahlarının (zarar dahil) her yıl o ülke mevzuatına göre denetim yetkisi verilen kuruluşlarca rapora bağlanması ve bu raporun aslı ile tercümesi edilmiş bir örneğinin Türkiye’deki ilgili vergi dairesine ibrazı halinde mahsup edilebilir.

Türkiye’de gelir vergisinden istisna edilen kazançlarla ilgili Yurtdışı zararları, Yurtiçindeki kazanç ve iratlardan mahsup edilemez.

5-Zarar beyan edilen yılda matrah farkı bulunduğunda bu zararın mahsup edildiği sonraki yıllarda yapılacak tahsilatta usul

Zarar beyan edilen dönem ile ilgili olarak yapılan incelemede tespit edilen matrah farkı ile sonuç kara dönüştüğünde veya zarar tutarı azaldığında, bu zararın devredilerek mahsup edildiği izleyen yıllar bakımından da tarhiyat yapılır.

6. Zarar devri halinde, zararın bağlı olduğu yıl ile ilgili defter ve belgelerin muhafaza ve ibraz zamanaşımı

Belli bir dönemle ilgili olarak beyan edilen zararın sonraki yıllar gelirinden mahsup edildiği hallerde süre, zarar mahsubunun tamamen bittiği yılı izleyen yılın başından başlayarak 5 yıldır.

YILLIK BEYANNAME İLE BİLDİRİLECEK GELİRDEN İNDİRİLECEK GİDERLER

(GVK.Mad.89)

1-Şahıs Sigorta Primleri ile Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları (GVK Md.89/1)

Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilebilecektir.

Bireysel emeklilik sisteminde beyan edilen gelirin % 10’unu, diğer şahıs sigortaları için beyan edilen gelirin % 5’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmayacaktır.

(Asgari ücret 2005 yılı tutarı: 5.864,40 YTL)

Sigorta şirketinin merkezi Türkiye’de olmalı ve sigorta sözleşmesinin Türkiye’de yapılması gerekmektedir.

Ücret matrahından indirilmemiş olmalıdır. Gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olmalıdır.

*Dar mükellefiyete tabi olanlar yararlanamazlar.

2-Eğitim ve Sağlık Harcaması İndirimi (GVK Mad.89/2)

Gelir vergisi mükellefleri kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin eğitim ve sağlık harcamalarını;

-Türkiye’de yapılması,

-Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi (Ör.Vakıf üniversiteleri ile devlet üniversitelerinin kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmadığından bunlara yapılacak harcamalar bu indirimden yararlanamaz),

Beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması, (5281 sayılı Kanunun 43/8-c maddesi ile değişen madde)

Kaydıyla beyannamede bildirecekleri gelirden indirilebilirler.

(Ücretliler, mükerrer 121.madde çerçevesinde ayrıca vergi indiriminden yararlanmış iseler, bu madde hükmünden yararlanamazlar. Yukarıda açıklanan düzenleme 24.04.2003 tarihinde yürürlüğe girmiş olduğundan, sınırsız indirim imkanından ancak bu tarihten sonra yapılan bağış ve yardımlar için yararlanılabilecektir.)

3-Sakatlık İndirimi (GVK.Md.89/3)

Serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen özürlüler 31.maddede yer alan sakatlık indiriminden yararlanırlar.

Bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ve hizmet erbabı bunlar içinde Gelir vergisi Kanunu 31.maddede belirtilen esaslar dahilinde sakatlık indiriminden yararlanırlar.

2005 takvim yılı gelirlerine uygulanacak sakatlık indirimi tutarları 31.maddede şu şekilde tespit edilmiştir.

Birinci derece sakatlar için yıllık (480x12=) 5.760.YTL

İkinci derece sakatlar için yıllık (240x12=) 2.880.YTL

Üçüncü derece sakatlar için yıllık (120x12=) 1.440 YTL

            4-Beyan Edilen Gelirin % 5’ini (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde % 10’unu) Aşmamak Üzere Yapılan Bağış ve Yardımlar (GVK.Md.89/4)

            Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar; yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yörelerde % 10’unu) aşmamak üzere, beyan edilen gelirden indirilebilir.

             Bağış ve yardımın beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilmesi için yukarıdaki şartların hepsinin bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.

              İndirim konusu yapılamayan bağış ve yardımlar bir sonraki yıla devredilemez.

             Aile fertlerinden birisi tarafından yapılan bağış ve yardımlar, her birinin kendi adına verecekleri beyannamede bildirilen toplam gelirden indirilebilecektir.

             5-Tamamı Beyan Edilen Gelirden İndirim Konusu yapılacak bağış ve Yardımlar

             5-1. Kamu İdare ve Müesseselerine Bağışlanan okul, Sağlık Tesisi ve Öğrenci Yurtları İnşası Dolayısyla Yapılan Harcamalar ile Mevcut Tesislerin Faaliyetlerini Devam Ettirebilmeleri İçin Yapılan Bağış ve Yardımlar (GVK.Md.89/5

            Genel ve Özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyeler ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı.

             (31.07.2004 tarihinden önce yukarıda sayılan idarelere bağışlanan huzurevi, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin inşası veya bunların faaliyetlerinin devam ettirilebilmesi için yapılan bağış ve yardımların tamamı değil, beyan edilen gelirin % 5’ini aşmayacak tutarı indirim konusu yapılabilmekteydi.)

             Düzenlemedeki “okul” ifadesinden, doğrudan eğitim-öğretim hizmetlerinin verildiği temel birimlerin anlaşılması gerekmekte olup, rehberlik ve araştırma merkezi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve akam sanat okulları da bu kapsamda değerlendirilecektir.

Düzenlemedeki “sağlık tesisi” ifadesinden ise Sağlık Bakanlığı’nca sağlık tesisi kapsamında değerlendirilen kurum ve kuruluşların anlaşılması gerekmektedir.

5.2. Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakıflara Yapılan Bağış ve Yardımlar (GVK.Md.89/6)

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı.

GVK 251 Nolu tebliğe göre ticari kazançta deftere gider kaydedilir. Beyanname üzerinden indirilemez. Diğer gelirlerde beyanname üzerinden düşülebilir.

5.3. Abide Eserlerin Kayıtlı Olduğu kurum ve Kuruluşlara Yapılan Bağış ve Yardımlar (GVK.Md.89/7)

Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde ve denetiminde bulunan mazbut vakıflar ile Belediyeler dahil diğer kamu kurum ve kuruluşları adına kayıtlı olan, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nezdinde eski eser tescili abide eserlerin; bakımı, onarımı, restore edilmesi ve yaşatılması amacıyla abide eserlerin kayıtlı olduğu kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların tamamı yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilir.

Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan yada Kültür Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen;

a)                               Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya uluslar arası organizasyonların gerçekleştirilmesine,

b)                              Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve tanıtımının sağlanmasına,

c)                               Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,

d)                              2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarına Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,

e)                               Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,

f)                                Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkesize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye getirtilmesi çalışmalarına,

g)                               Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,

h)                              2863 sayılı Kanun  kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin sağlanmasına,

i)                                 Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda araştırma, eğitim ve uygulama merkezi, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatın tedariki ile film yapımına,

j)                                Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale, konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendiği  tesislerin yapımı, onarımı ve modernizasyon çalışmalarına,

İlişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve yardımların % 100’ü (Bakanlar Kurulu, bölgeler ve faaliyet türleri itibariyle bu oranı yarısına kadar indirmeye veya Kanuni oranına kadar çıkarmaya yetkilidir.)

6.Sponsorluk Harcamaları (GVK Mad.89/8)

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında   yapılan sponsorluk harcamalarının;

-Amatör spor dalları için tamamı,

-Profesyonel spor dalları için % 50’si

gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir.

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un ek 3.maddesinde sponsorluk harcamalarının neler olduğu ayrıntılı olarak belirlenmiştir.

Ayrıca, sponsorluk ile ilgili uyulması gereken usul ve esaslar Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan bir yönetmelik ile belirlenmiştir. (16.6.2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazete)

Bu düzenlemelere göre sponsorluk harcamalarından bazıları şunlardır:

-Ulaşım harcamaları,

-Ödül  ve promosyon harcamaları,

-Tesisi kiralama harcamaları,

Sponsorluk alan ile sponsorlar arasında karşılıklı hak ve yükümlülükleri düzenleyen yazılı bir sözleşme yapılması zorunludur.

Vergi ve SSK prim borcu olanlar sponsorluk yapamazlar.

Federasyonlara, gençlik ve spor klüplerine, sporculara, gençlik ve spor tesisleri ile faaliyetlerine yapılacak harcamalara ilişkin belgeler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün kontrol ve tasdikine tabidir. Tasdik edilmeyen harcamalar gider olarak kabul edilmez.

Söz konusu madde hükmü 13.3.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden bu tarihten itibaren yalpan sponsorluk harcamaları indirim konusu yapılabilecektir.

7.Ar-Ge İndirimi (GVK.Mad.89/9)

Mükellefler, gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden; işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri, münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 40’ını indirebilirler.

Ar-Ge indirimi geçici vergi dönemlerinde de uygulanacaktır.

Ar-Ge indirimi ile ilgili düzenlemeler 86 seri no’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır.

Özel Kanunlarda Yer Alan Bağış Ve Yardım İndirimine İlişkin Düzenlemeler

*Bağ-Kur Giriş Keseneği İle Primleri

1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu’nun 49/3.maddesinde sigortalılarca ödenen giriş keseneği ve sigorta primlerinin vergi uygulamalarında gider olarak yazılabileceği hükme bağlanmıştır.

Ödedikleri Bağ-Kur giriş keseneği ve primlerini gider olarak kayıtlarına intikal ettirmeyenlerin aşağıdaki şartlar dahilinde gelirlerinden indirmeleri mümkündür.

Bağ-Kur giriş keseneği ve primlerinin gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olmak kaydıyla mükellefler tarafından kanuni defterler üzerinde gider kaydedilerek yıllık kazançtan indirilmesi yerine ticari kazançları dolayısıyla verilecek beyannamede gösterilen gelirlerden,

-Adi komandit şirketlerde komandite ortakları giriş keseneği primlerini aynı şekilde beyan ettikleri gelirden,

-Bağ-Kur Kanunu kapsamına giren serbest meslek erbabının GVK’nun 68/8.maddesi hükmüne dayanarak hasılatlarından emekli aidatı ve sosyal sigorta primi indirmemiş olmaları şartıyla ödedikleri Bağ-Kur giriş keseneği ve primlerini verecekleri YGV beyannamelerinde beyan ettikleri gelirlerden,

indirmeleri mümkündür.

Özel Kanunlarda Yer Alan Bağış ve Yardım İndirimlerine İlişkin Düzenlemeler

*Afetlerden Zarar Görenlere Yapılacak Bağış ve Yardımlar

*222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar

*2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu Uyarınca Yapılan Bağış ve Yardımlar

*278 Sayılı TÜBİTAK kurulması Hakkında Kanun Uyarınca Yapılan Bağış ve Yardımlar

*5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar

*2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar

 *2876 Sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar

*2955 Sayılı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar

*4122 Sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu uyarıca yapılan Bağışlar

*3294 Sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu uyarınca Yapılan Bağış ve Yardımlar

*Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Kanununa Göre Yapılan Bağış ve Yardımlar

*Gazete, Dergi veya diğer kuruluşlarca düzenlenen kampanyalara Yapılan Bağış ve Yardımlar

*3100 Sayılı Kanuna Göre İndirilen ÖKC bedelleri

YILLIK BEYANNAMEDE HESAPLANAN GELİR VERGİSİNDEN MAHSUP EDİLEBİLECEK VERGİLER VE İADESİ (GVK 120,121,122,123. Maddeleri)

Gelir Vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamede gösterilen gelir üzerinden hesaplanan gelir vergisinden aşağıda gösterilen gelirler nedeniyle ödemiş oldukları vergileri mahsup edebilirler.

Yurt İçinde Ödenen Vergilerin Mahsubu

1.      Kesinti Yoluyla Ödenmiş Olan Vergilerin Mahsubu

·         Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Kesilen Vergilerin Mahsubu

GVK’nun 94. maddesinde yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri kapsamındaki istihkak ve avans ödemeleri üzerinden %5 oranında vergi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmış olup, bu kesintiler işin bitim tarihi itibariyle tesbit edilen kazanç üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir.

·         Serbest Meslek Kazançları, Ücret ve/veya Gayrimenkul Sermaye İratlarından Tevkif  Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsubu

GVK’nun 121. maddesinde yıllık beyannamede gösterilen gelire dahil kazanç ve iratlardan, bu kanuna göre kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edileceği hükme bağlanmıştır. Bu miktar gelir vergisinden fazla olduğu takdirde aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilir ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade olunur.

·         Menkul Sermaye İratları Üzerinden Tevkif Suretiyle Ödenen Vergilerin Mahsubu

·         Zirai Kazançta Kesinti Yoluyla Ödenen Vergilerin Mahsubu

2.      Kollektif  ve Komandit Şirketlerde Kesilen Vergilerin Mahsubu

Kolektif şirketlerde kesinti yoluyla ödenen vergiler hisseleri oranında ortaklar tarafından mahsup edilir.

Adi komandit şirketlerde, komanditer ortak gelirinin menkul sermaye iradı sayılması nedeniyle kesilen vergiyi mahsup edemeyecek, kesilen vergilerin tamamı sadece komandite ortak tarafından mahsup edilebilecektir.

Eshamlı komandit şirketlerde kesilen verginin komandite ortağa isabet eden kısmı komandite ortak tarafından gelir vergisi beyannamesinde, kalan vergi şirket tarafından kurumlar vergisi beyannamesinde mahsup edilir.

3.      Geçici Verginin Mahsubu

Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, ilgili hesap döneminin üçer aylık dönemlerine ilişkin olarak ödenen geçici vergi mahsup edilecektir(Mükerrer 120.md).

4.      Diğer Ücret Üzerinden Kesilen Vergilerin Mahsubu

Diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbabı muhtasar beyannameye tabi işverenler nezdinde çalışmaya başladığı takdirde, bu tarihten sonraki aylara ait olmak üzere peşin ödemiş oldukları vergiler gerçek ücretleri üzerinden hesaplanan vergilere mahsup edilir. Mahsup edilen tutar vergi karnesine işverence kaydedilir. (GVK 122 md.)

5.      Yabancı Memlekette Ödenen Vergilerin Mahsubu (GVK Mad.123)

Tam mükellefiyet tabi mükelleflerin yabancı memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlardan yurtdışında ödedikleri benzeri vergiler.

Türkiye’de tarh edilen gelir vergisinin yabanca memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından indirilir.

Yabancı ülkede vergi ödendiğinin yetkili makamlardan alınan ve mahallindeki Türk elçi ve konsoloslukları, yoksa orada Türk menfaatini koruyan ülkenin aynı mahiyetteki temsilcileri tarafından onaylanan belgelerde tevsik edilmelidir.

Yabancı ülkelerde ödenen vergilerin ilgili bulundukları kazanç ve iratlar, mükellef tarafından hangi yılın gelirine ithal edimleş ise bu vergiler de o gelire ait vergiden indirilir.

YILLIK BEYANNAMENİN SERBEST MUHASEBECİ VE SERBEST MUHASEBECİ VE MALİ MÜŞAVİRLERCE İMZALANMASI

(3568 Sayılı Kanun)

1-İmzalatma Kapsamındaki Mükellefler

Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek usulde vergilendirilen gelir vergisi mükelleflerinden 2005 yılı aktif toplamı 3.294.000 YTL ve net satışlar toplamı 6.588.000 YTL aşmayanlar, 2005 yılı gelir vergisi beyannamelerine 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensubuna imzalatmak zorundadırlar.

Bir önceki yıl aktif veya net satışlar toplamı yukarıda belirtilen hadleri aşan mükellefler beyannamelerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettireceklerdir.

2-İmzalatma Kapsamında Olmayan Mükellefler

1-İkinci sınıf tacirlerden;

-Alım satım veya imalat faaliyetinde bulunanlardan 2005 yılı satışlarının tutarı 110.000.00 YTL’yi,

-Yukarıda yazılı olanların dışındaki işler ile uğraşanlardan 2005 yılı gayrisafi iş hasılatlarının tutarı 55.000,00YTL’yi,

2-Zirai kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilen çiftçilerden 2005 yılı  hasılatları tutarı 110.000,00 YTL’yi,

3-Serbest meslek faaliyetinde bulunanlardan 2005 yılı gayrisafi iş hasılatları tutarı 77.000,00 YTL’yi

aşmayanlar ile,

Noterler, özel kanunlarına göre kurulan kooperatifler ve bunların oluşturdukları birlikler,

Beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunda değildirler.

2005TAKVİM YILI GELRLERİNE UYGULANAN VERGİ TARİFESİ (GVK.Md.103)

6.600,00 YTL’sına kadar                                                                                                      %20

15.000,00 YTL’nın                          6.600,00 YTL’sı için       1.320,00 YTL    fazlası      % 25

30.000,00 YTL’nin                         15.000,00 YTL’sı için       3.420,00 YTL   fazlası      % 30

78.000,00 YTL’nin                         30.000,00 YTL’sı için       7.920,20 YTL   fazlası      % 35

78.000,00 YTL’nın                         78.000,00 YTL’sı için      24.720,00 YTL  fazlası      % 40

oranında vergilendirilir.

*Ücret gelirinin vergilendirilmesinde tarifede yer alan vergi oranları beş puan indirilmek suretiyle uygulanacaktır.

             *5281 Sayılı Kanunun 29’uncu maddesi ile 01.01.2005 tarihinden itibaren % 45’lik oran kaldırılmıştır.

ÜCRET GELİRİ İLE DİĞER GELİRLERİN BİRLİKTE ELDE EDİLMESİ

               Yıllık gelir vergisi beyannamesinde diğer gelirlerin yanında ücret gelirinin de beyan edilmesi halinde;

               İlk aşamada toplam vergiye tabi gelir (matrah) üzerinden 103’üncü maddede yer alan oranlar esas alınarak gelir vergisi hesaplanır.

              İkinci aşamada, matrahın ücret gelirinden teşekkül eden kısmı üzerinden % 5 gelir vergisi hesaplanarak ilk hesaplanan gelir vergisi tutarından düşülür.

ÖRNEK

-Serbest Meslek Kazancı 10.000,00YTL

-Birinci işverenden ücret geliri 80.000,00 YTL

-İkinci işverenden ücret geliri 20.000,00 YTL

-Vergiye tabi gelir (matrah) 110.000,00 YTL

-İlk aşamada hesaplanan gelir vergisi 37.520,00 YTL

-İkinci aşamada hesaplanan gelir vergisi (%5) (5.000,00) YTL

-Hesaplanan gelir vergisi 32.520,00 YTL

BEYANNAMENİN VERİLECEĞİ VERGİ DAİRESİ ( GVK.Md.98,101,106)

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi

Tam Mükellefiyette;

                  Beyanname mükellefin ikametgahının bulunduğu yerin vergi dairesine verilir. İşyeri ve ikametgahı ayrı vergi daireleri yetki alanı içerisinde bulunan mükelleflerin beyannamelerinin işyerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilmesi konusunda Maliye Bakanlığı yetkilidir.

                 Maliye Bakanlığı ticari ve mesleki faaliyetlerde tarha yetkili vergi dairesini işyerinin bulunduğu yer vergi dairesi olarak belirlemiştir.

Dar Mükellefiyette;

                  Türkiye’de vergi muhatabı mevcutsa onun ikametgahının bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.

                  Türkiye’de vergi muhatabı yoksa işyerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.

                  Gayrimenkul sermaye iradında, Türkiye’de vekili veya temsilcisi bulunmayanlar beyannamelerini Beyoğlu Vergi Dairesi Başkanlığı’na vereceklerdir.

Muhtasar Beyanname

                   Ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu vergi dairesine verilir.

Münferit Beyanname

G.V.K’nun 101’inci maddesinde belirtilen vergi dairesine verilir.

BEYANNAME VERİLME VE ÖDEME SÜRELERİ

(GVK.Mad.92,98,101,119,120)

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi

-Basit usulde; izleyen yılın Şubat ayının on beşinci günü akşamına kadar verilir.

iki eşit taksitte (Şubat ve Haziran aylarında) ödenir.

-Diğer hallerde izleyen yılın Mart ayının on beşinci günü akşamına kadar verilir.

İki eşit taksitte (Mart ve Temmuz aylarında) ödenir.

-Gelirlerin % 75 ve daha fazlası zirai kazançtan oluşması halinde izleyen yılın Mart ayının on beşinci günü akşamına kadar verilir.

İki eşit taksitte (Kasım ve Aralık aylarında) ödenir.

-Takvim yılı içinde memleketi terk edenlerin beyannameleri terkten önceki 15 gün içinde verilir.

Aynı süre içinde defaten ödenir.

-Ölüm halinde ölüm tarihinden itibaren dört ay içinde verilir.

Aynı süre içinde defaten ödenir.

Muhtasar Beyanname Verilme ve Ödeme Süresi

Vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmisine kadar verilir. Aynı ayın yirmi altısına kadar ödenir.

Aylık yerine üç aylık beyanname verenler Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının yirminci günü akşamına kadar verirler ve bu ayların yirmi altıncı günü akşamına kadar öderler.

Ayrıca, yıl sonlarında tahakkuk ettirilen mevduat faizlerinden kesilecek vergilerin bildirilmesi için bu süre 1 ay uzatılır.

Münferit Beyannamenin Verilme ve Ödeme Süreleri

Münferit beyanname ile bildirilmesi gereken kazanç ve iratlarla ilgili beyannamelerin, bu kazanç ve iratların iktisap olunduğu tarihten itibaren kazanç ve iradın niteliğine göre on beş gün içerisinde verilir ve aynı süre içerisinde ödenir.

TARHİYATIN MUHATABI (GVK.Mad.107)

Gelir Vergisi bu vergiye mükellef olan gerçek kişiler adına tarh edilir.

Ancak;

-Küçüklerle kısıtlılarda bunların nam ve hesabına kanuni temsilcileri,

-Verginin tevkif suretiyle alınması halinde mükellef hesabına tevkifat yapmaya mecbur olanlar,

-Dar mükellefiyette mükellefin Türkiye’de daimi temsilcisi mevcut ise mükellef hesabına daimi temsilci,

-Daimi temsilci mevcut değilse, kazanç ve iratları yabancı kişiye sağlayanlar,

Tarhiyata muhatap tutulurlar.

VERGİLENDİRME DÖNEMİ (GVK.Mad.108)

Gelir vergisinde vergilendirme dönemi, geçmiş takvim yılıdır.

Ancak,

Mükellefiyetin takvim yılı içinde kalkması halinde, vergilendirme dönemi takvim yılı başından mükellefiyetin kalkması tarihine kadar geçen süreyi kapsar.

Diğer ücretlerde vergilendirme dönemi hizmetin yapıldığı takvim yılıdır.

Tevkif yoluyla ödenen vergilerde istihkak sahipleri ayrıca yıllık beyanname vermeye mecbur değillerse tevkifatın ilgili bulunduğu dönemler vergilendirme dönemi sayılır.

Münferit beyanname ile bildirilmesi gereken gelirlerin vergilendirilmesinde, vergilendirme dönemi yerine gelirin iktisap tarihi esas alınır.

TARH ZAMANI (GVK Mad 109)

Beyanname;

-Elden verilmiş ise verildiği günde,

-Taahhütlü posta ile gönderilmiş ise 7 gün içinde,

-Elektronik ortamda kabul edilen beyannamelerde onaylandığı tarihte tarh edilir.

BEYANNAMEYE EKLENECEK BİLDİRİM VE BELGELER

-Ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tablosu

-Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflere ait ticari kardan mali kara ulaşmak için yapılan hesaplamayı gösteren bildirim

-Zirai kazançlara ait bildirim

-Basit usulde hesap özeti

-Kesinti yoluyla ödenen vergilere ilişkin belgeler

-Yabancı ülkelerde ödenen vergilere ilişkin belgeler

-4325 sayılı Kanun kapsamındaki kazançlara ait istisna ve gelir vergisi indirimine ilişkin bildirim.

*Ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tablolarının “önceki dönem” sütunları da doldurulacaktır.

*1 no’lu D.V.K Sirküsüne göre karşılaştırmalı bilançolar tek bir tablo olarak damga vergisine tabi tutulacaktır.

*Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden muhasebe sistemi uyulama genel tebliğleri uyarınca ek mali tabloları düzenlemek zorunda olanlar “kar dağıtım tablosu” nu  ayrıca ekleyeceklerdir.

ZOR DURUM-MÜCBİR SEBEP

Zor durumda bulunmaları nedeniyle vergi muamelelerine mütalik ödevleri süresi içerisinde yerine getiremeyecek olanlara kanuni sürenin bir katını, kanuni sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere Maliye Bakanlığınca uygun bir süre verilebilir.

V.U.K’nun 13’üncü maddesinde belirtilen mücbir sebeplerin bulunması halinde, süreler durur. Süre mücbir sebebin ortadan kalktığı tarihten başlayarak kaldığı yerden işlemeye devam eder.

YILLIK BEYANNAMENİN DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

-Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanlar (1001 B), diğerlerinde ise (1001 A) nolu beyannameleri dolduracaklardır.

-Karbon kağıdı kullanılmadan beyanname ve ekleri doldurulacaktır. Fotokopi ile çoğaltılan beyannameler kesinlikle kullanılmayacaktır.

-Mavi veya siyah tükenmez kalem kullanılarak büyük matbaa harfleri ile doldurulacaktır. Kurşun kalem kesinlikle kullanılmayacaktır.

-Her kutuya bir harf veya rakam yazılacaktır.

-Silinti ve kazıntı yapılmayacak, beyanname ve ek föy katlanmayacak ve buruşturulmayacak, okunaklı düzenlemeye özen gösterilecektir.

-Rakamlar arasına herhangi bir işaret konulmayacak, bilgiler ilgili alana sığdığı kadar yazılacaktır.

-Sayısal ifadeler Romen rakamı ile yazılmayacaktır.

-Kelimeler arasında bir karakter boşluk bırakılacaktır.

-Noktalama işaretinden sonra boşluk bırakılmayacaktır.

-Alfabetik karakterler sola, sayısal karakterler sağa yanaşık olarak yazılacaktır.

-Kimlik bilgileri, nüfus cüzdanında yazılı olduğu şekilde ve kısaltılmadan aynen yazılacaktır. Kimlik bilgilerinin ayrılan alana sığmaması durumunda, isimler sığdığı kadarıyla yazılacaktır.

-Mesleği alanına mükellefin esas uğraş konusu yazılacaktır. Birden fazla meslek ile uğraş söz konusu ise ağırlıklı olan yazılacaktır.

-Uyruğu alanına,Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanlar TC rumuzunu, başka ülke tabiyetinde olanlar ise, ülkelerinin uluslar arası kodunu yazacaklardır.

-Beyannameyi imzalayan SM veya SMMM’nin kaşesi ile beyanname ve eklerini tasdik eden YMM’ nin mührü ve imza yerinin altında ayrılan alana düzgün ve okunaklı bir şekilde basılacaktır.

YILLIK BEYANNAMENİN DOLDURULMASI HAKKINDA BİR ÖRNEK

Bay A’nın 2005 yılı faaliyetleri ile ilgili veriler aşağıdaki gibidir.

-                     Ticari Kazancı 950.000.YTL

-                     Serbest Meslek Kazancı (Zarar) 20.000.YTL

-                     İşyeri Kira Geliri 16.000.YTL

-                     Bağ-Kur Primi Ödemesi 2.500. YTL

-                     Kendine Ait Sigorta Primi Ödemesi 18.000.YTL

-                     Amerika’da Okuyan 14 Yaşındaki kızı için Eğitim Gideri 12.000.YTL

-                     01.10.2005 Tarihinde doğduğu köye okul yaptırılması 100.000.YTL

-                     Serbest Meslek Kesintisi 19.800.YTL

-                     İşyeri kira gelirinden yapılan tevkifat 3.520.YTL

-                     2005 Yılı içerisinde biten yıllara sari inşaat işi nedeniyle kesinti yoluyla ödenen vergi 180.000.YTL

-                     10-12/205 Vergilendirme döneminde ödenen geçici vergi 15.000.YTL

ÇÖZÜM

Ticari Kar 950.000 YTL

Bağ-Kur primi (2.500.)YTL

Ticari Kazanç 947.500 YTL

İşyeri Kira Geliri 16.000 YTL

Götürü Gider 4.000 YTL

G.M.S.İ.Kazancı 12.000 YTL

Toplam Kazanç 959.500 YTL

Serbest Meslek Kazancı (zarar) 20.000 YTL

KAR 939.500 YTL

MAHSUP EDİLECEK İNDİRİMLER (105.864,40 YTL)

Şahıs Sigorta Primleri 5.864,40 YTL

(Asgari Ücretin yıllık tutarını aşamaz.)

Bağış ve Yardımlar 100.000 YTL

VERGİYE TABİ GELİR (MATRAH) 833.635,60 YTL

Hesaplanan Gelir Vergisi 326.974,24 YTL

Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı 218.320 YTL

Kesinti Yol.Öd.Vergiler 203.320 YTL

Geçici Vergi 15.000 YTL

Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi 108.654,24 YTL

ÖRNEKLER

1-Bay (A)’nın 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-İşyeri kirası (tevkifata tabi tutulmuş) 13.500 YTL

-İşyeri kirası (basit usuldeki mükellefe kiraya verilmiş) 700 YTL

Bu mükellef 2005 yılı gelirleri için beyanname verecek mi?

2-Bayan (T)’nin 2005 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

-Ticari Zarar 10.000 YTL

-İşyeri kirası (tevkifat yapılmış) 15.000 YTL

Bu mükellef 2005 yılı gelirleri için beyanname verecek mi?

3-Zarar Mahsubu

       Birbirini izleyen 5 yıl içerisinde indirilmeyen zararlar sonraki yıllarda indirim konusu yapılamaz.Bir mükellef herhangi bir yılda kar varken geçmiş yıl zararını indirim konusu yapmadan 5 yılı aşmamak şartıyla ertesi yıllarda indirim yapabilir mi?